"บ้านหนองครอบ" ตั้งอยู่หมู่ที่ 4 ตำบลแม่ก๊า อำเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่ ติดกับแม่น้ำปิงสายน้ำที่หล่อเลี้ยงชาวเชียงใหม่ สันนิษฐานว่าในสมัยหริภุญไชยจนถึงสมัยต้นราชวงศ์มังราย บ้านแม่ก๊าเป็นท่าเรือที่สำคัญของแม่น้ำปิง เพราะมีการเดินทางมาลงเรือจากเชียงใหม่ไปอยุธยา กรุงเทพฯ และ มะละแหม่งในพม่าที่ท่าเรือในบริเวณนี้เสมอ มีหลักฐานว่าสมัยก่อนชุมชนแถบนี้ส่วนใหญ่เป็นชาวมอญที่สืบมาในสมัยหริภุญชัย ซึ่งอาศัยอยู่ที่นี่มานานพร้อมกับการกำเนิดของพระนางจามเทวีตามตำนานโยนก มีประวัติความเป็นมาที่น่าสนใจเกี่ยวกับการอพยพของชาวมอญมายังพื้นที่นี้ในสมัยกรุงศรีอยุธยาและกรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่
ชาวมอญจากหมู่บ้านเกาะปี่ ซึ่งตั้งอยู่ในแคว้นเมาะลำเลิง ประเทศพม่าในปัจจุบัน ได้อพยพมาตั้งถิ่นฐานในพื้นที่บ้านหนองครอบ โดยส่วนใหญ่ตั้งบ้านเรือนอยู่บริเวณวัดหนองครอบในปัจจุบัน
ชาวมอญจากหมู่บ้านตอบี ซึ่งตั้งอยู่ในแคว้นพะโค หรือที่ชาวมอญเรียกว่า “พะเกิ่ว” ในประเทศพม่า ได้อพยพมาในช่วงเวลาใกล้เคียงกับกลุ่มแรก ตั้งถิ่นฐานบริเวณทางเหนือของวัดหนองครอบในปัจจุบัน
ชาวมอญทั้งสองกลุ่มอพยพมาด้วยเหตุผลหลักคือความเชื่อว่าเชียงใหม่เป็นถิ่นฐานของบรรพบุรุษในสมัยอาณาจักรทวารวดีก่อนการเกิดขึ้นของกรุงสุโขทัย เมื่อบ้านเมืองสงบจากสงคราม หลายครอบครัวได้กลับมายังถิ่นฐานเดิมเพื่อตามหา “ใบฐา” หรือทรัพย์สมบัติที่บรรพบุรุษฝังไว้ บางคนเลือกตั้งรกรากใหม่ในพื้นที่บ้านหนองครอบ จนกลายเป็นชุมชนมอญที่สำคัญของเชียงใหม่ ณ ที่ราบลุ่มแม่น้ำปิงแห่งนี้
ความน่าสนใจ
วัดป่าเจดีย์เหลี่ยม ตั้งอยู่ท่ามกลางธรรมชาติ บรรยากาศเงียบสงบ พระธาตุเจดีย์เหลี่ยมเป็นพระเจดีย์ทรงสี่เหลี่ยม ภายในเจดีย์ได้บรรจุพระบรมสารีริกธาตุขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ภายนอกมีกำแพงที่ล้อมรอบไปด้วยองค์เจดีย์ประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้นจำนวน 28 องค์ ซึ่งจุดที่โดดเด่นของพระเจดีย์เหลี่ยมนี้คือเรียงลำดับตามพุทธวงศ์ตั้งแต่ชั้นบนสุดจนถึงชั้นล่าง เผยให้เห็นให้ถึงความเชื่อและความศรัทธาในพุทธศาสนาของชุมชนแห่งนี้
- วัดป่าเจดีย์เหลี่ยม เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายธรรมยุติกนิกาย ตั้งอยู่ในตำบลแม่ก๊า อำเภอสันป่าตอง สมัยก่อนเคยเป็นวัดร้างอายุกว่า 1,000 ปี เมื่อถึงวันที่ 29 เมษายน พ.ศ. 2514 มีชาวมอญหลายคนได้ร่วมกันสร้างวัดขึ้น โดยมีเศรษฐีสามีภรรยาคู่หนึ่งที่เป็นประธานในการสร้างวัด เมื่อทั้งคู่เสียชีวิตก็นำมาฝังไว้คู่กันและก่อเป็นรูปพระเจดีย์ไว้อยู่ที่หลังพระประธาน ตอนนั้นจึงเรียกว่า “กู่เจ้าวัด” ต่อมาก็มีคนมาบูรณะขึ้นมาใหม่เรื่อยๆทำให้ ชาวบ้านเกิดความศรัทธาจึงได้ร่วมกันปฏิสังขรณ์วัด จึงทำให้คนเมืองนิยมเรียก วัดตุง หรือ วัดเม็ง (วัดมอญ) ส่วน วัดป่าเจดีย์เหลี่ยม มาจากภาษามอญคือ “แผ่ว์เจตอยเหลิ่ม” (วัดเจดีย์พัง) เนื่องจากเสียงคำว่า “เหลิ่ม” คล้ายกับคำว่า “เหลี่ยม” ปัจจุบันลักษณะพระธาตุเจดีย์เหลี่ยมมีฐานเป็นทรงสี่เหลี่ยม ภายในเจดีย์ได้บรรจุพระบรมสารีริกธาตุขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ภายนอกมีกำแพงที่ล้อมรอบไปด้วยองค์เจดีย์ประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้นจำนวน 28 องค์ ซึ่งจุดที่โดดเด่นของพระเจดีย์เหลี่ยมนี้คือเรียงลำดับตามพุทธวงศ์ตั้งแต่ชั้นบนสุดจนถึงชั้นล่าง แสดงให้เห็นให้ถึงความเชื่อความศรัทธาในพุทธศาสนาและเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของชุมชนแห่งนี้
- รูปปั้นหงส์มอญ เป็นสัญลักษณ์สำคัญของวัดและชุมชนบ้านหนองครอบและเป็นทั้งตัวแทนของบรรพชน วิถีชีวิตและวัฒนธรรมของชาวมอญในอดีตถึงปัจจุบัน ถึงแม้ความเป็นมอญจะถูกกลืนไปกับกระแสโลกาภิวัตน์ แต่ชาวบ้านที่นี้ยังคงอยากเก็บรักษาความเป็นตัวตนของพวกเขา จึงสร้างสัญลักษณ์นี้ขึ้นเพื่อสะท้อนอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมและบอกเล่าเรื่องราวของชุมชน
- สุราชุมชน หรือ “สุรากลั่น” คนมอญนั้นจะเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “หะเหรียก” โดยใช้วัตถุดิบในชุมชน อีกทั้งยังเป็นวิสาหกิจชุมชนของหมู่บ้านหนองครอบที่มีความสำคัญ อาจจะนำไปดื่มสังสรรค์หรือใช้ในช่วงเวลาที่มีประเพณีและพิธีกรรมต่างๆ ใช้ใน”การเรียกขวัญ”เมื่อเจ็บป่วยบ้าง หรือการไหว้ผีบรรพบุรุษ หรือถูกใช้เป็นสัญลักษณ์ของการต้อนรับและการแสดงความยินดี เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของบ้านหนองครอบ
ประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมเพราะเป็นพื้นที่ราบลุ่ม พืชที่สําคัญต่อเศรษฐกิจ คือ ลําไย กระเทียม ข้าว ถั่วเหลือง พืชผักสวนครัว เช่น ผักกาด คะน้า กะหล่ำปลี และอาชีพอื่นๆ จึงเป็นที่มาของวิสัยทัศน์องค์การบริหารส่วนตำบลแม่ก๊า
“ ชุมชนเข้มแข็ง เศรษฐกิจพอเพียง สืบสานประเพณี มีธรรมาภิบาล ”
วัฒนธรรมและความเชื่อยังคงสอดแทรกอยู่ในชีวิตประจำวันของผู้คน ชุมชนบ้านหนองครอบก็เป็นอีกที่ ที่ยังคงกลิ่นอายของตัวเองไว้
สถานที่ท่องเที่ยวใกล้เคียง
- วัดหนองครอบ ตั้งอยู่เลขที่ 977 บ้านหนองครอบ หมู่ที่ 4 ตำบลแม่ก้า อำเภอสันป่าตอง เปิดทุกวันเวลา 06.00 – 18.00 น.มีอาคารเสนาสนะประกอบด้วยอุโบสถหอสวดมนต์ กุฏิสงฆ์ วิหาร ศาลาบาตร และศาลาการเปรียญปูชนียวัตถุมีพระประธานปูนปั้นในอุโบสถ (วิหาร) และพระธาตุเจดีย์
- วัดกอโชค ตั้งอยู่หมู่ที่ 3 บ้านต้นตัน มีบรรยากาศสงบเหมาะแก่การทำสมาธิและสักการะพระพุทธรูปขนาดใหญ่ เปิดให้เข้าได้ทุกวัน 24 ชั่วโมง สิ่งที่น่าสนใจคือมีการลงนะ หน้าทอง กับ ครูบาคำฝั้น เป็นบุคคลที่มีชื่อเสียงด้านโชคลาภและเสริมดวงชะตา ทำให้มีผู้คนเข้ามาอย่างแพร่หลาย หากสนใจจำเป็นจะต้องติดต่อจองคิวล่วงหน้า โทร. 096-354 3139 โดยจะเริ่มทำพิธีตั้งแต่ 09.00 – 11.00 น. ที่วัด จะมีของทำพิธีเตรียมไว้ให้ นอกจากนี้ยังมีสถาปัตยกรรมแบบล้านนาและการตกแต่งที่เรียบง่าย ผู้คนมักมาบนบานศาลกล่าวที่วัดนี้สะท้อนถึงวัฒนธรรมท้องถิ่นและความเชื่อที่มีมาแต่เดิมและยังมีการขายเครื่องรางและวัตถุมงคลมากมาย เช่น ตะกรุดอุบากอง พญาหงส์ทองฝาบาตร แม่โสฬสเป่าเข้าตา เป็นต้น
- หนองครอบคาเฟ่ ตั้งอยู่ ตำบล แม่ก๊า ใกล้กับแม่น้ำปิงเชียงใหม่-ลำพูน มีอาหาร เครื่องดื่ม และของหวานมากมายเช่น ไข่กะทะ ขนมปังปิ้ง เฉาก๊วยนมสด นมหมีปั่น กาแฟสำเร็จรูป พร้อมกับที่นั่งและมีห้องน้ำสามารถใช้บริการได้
