พิพิธภัณฑ์ตุ๊กตาเชียงใหม่

“พิพิธภัณฑ์ตุ๊กตาเชียงใหม่” ตำบล ทุ่งต้อม อำเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่ ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2529 โดย”คุณยุทธนา บุญประคอง” ได้ย้ายมาตั้งถิ่นฐานที่จังหวัดเชียงใหม่และได้ดำเนินกิจการธุรกิจตุ๊กตาต่อจากคุณแม่ เริ่มจากใช้วัสดุที่หาง่ายในท้องถิ่นเช่น เศษผ้า นุ่น ที่เรียกกันว่า “ตุ๊กตาผ้า” โดยได้ประดิษฐ์เป็นตุ๊กตาชาติพันธ์ุต่างๆในประเทศไทย จากนั้นก็ได้เริ่มปรับเปลี่ยนจากตุ๊กตาผ้ามาเป็น ตุ๊กตาเซรามิก และตุ๊กตาพอร์ซเลน ซึ่งในปัจจุบันศูนย์ได้ประดิษฐ์ตุ๊กตาด้วยวัสดุ 3 ชนิด จากนั้นจึงเริ่มต้นการเป็นแหล่งผลิตตุ๊กตาเพื่อการส่งออก และก็ได้มีการต่อเติมอาคารพิพิธภัณฑ์บริเวณด้านข้างโรงงานแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ อาคารขายของที่ระลึกตั้งอยู่ด้านหน้าและอาคารจัดแสดงที่ตั้งอยู่ด้านข้าง ผู้เข้าชมจึงสามารถเข้าชมกระบวนการผลิตตุ๊กตาในโรงงานด้านหลังอาคารขายของที่ระลึกได้

                เนื่องจากคุณยุทธนา ได้เก็บสะสมตุ๊กตาทุกรุ่นที่ได้ผลิตไว้แบ่งออกได้เป็น 4 ประเภทหลักๆ ได้แก่ ตุ๊กตาต่างประเทศ ตุ๊กตาไทย ตุ๊กตาสวมชุดดีไซน์ และตุ๊กตาหุ่นกระบอก โดยจัดทำเป็นพิพิธภัณฑ์ส่วนตัว วัสดุที่ใช้ในการประดิษฐ์ตุ๊กตาแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มหลัก คือ ผ้า ซึ่งใช้ทำตัวเสื้อผ้า เครื่องประดับตกแต่งกับตัวหุ่นบางส่วน และกระเบื้อง ซึ่งใช้เป็นวัสดุหลักในการสร้างหัวและตัวหุ่น ปัจจุบันมีตุ๊กตารูปแบบต่างๆ อาทิ ชุดโขน ชุดละคร ตุ๊กตาฝรั่ง ตุ๊กตาไทย รวมทั้งตุ๊กตาที่ซื้อมาจากที่ต่างๆ 

                ศูนย์ผลิตตุ๊กตาเชียงใหม่ จัดแสดงนิทรรศการผ่านตุ๊กตาแบ่งเป็น ตุ๊กตาวิถีชีวิตชาวเผ่าต่างๆวัฒนธรรมและประเพณี  การละเล่นของเด็กในสมัยก่อน เครื่องใช้พื้นบ้าน ผลงานศิลปะ นอกจากนี้ ยังมีการจัดแสดงสิ่งของและวัตถุสะสม เช่น เครื่องมือการเกษตร เครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน เครื่องแต่งกายและผ้าทอ เครื่องจักสาน ของสะสมอื่น ให้ศึกษาอีกด้วย สินค้าที่จำหน่ายในร้านขายของที่ระลึกนั้นนอกจากจะมีตุ๊กตาที่ผลิตจากโรงงานเองยังมีสินค้าประเภทอื่นอีกมากมายที่รับมาจำหน่ายเพิ่มเติมเพื่อให้เกิดความหลากหลาย จึงจัดทำเป็นพิพิธภัณฑ์เปิดให้เข้าชมฟรี เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้และสถานที่ท่องเที่ยวแก่บุคคลที่สนใจ

ศูนย์ผลิตตุ๊กตาแห่งนี้มีจุดเด่นอยู่ที่การจัดแสดงวัตถุสะสมต่างๆมากมายและมีบทบาทสำคัญในการนำเสนอด้านวัฒนธรรมอีกด้วย ไม่ว่าจะเป็นการสร้างฉากที่เกี่ยวข้องกับประเพณีไทย เช่น ฉากแต่งงานที่ใช้ตุ๊กตาแต่งกายตามท้องถิ่น หัวโขนต่างที่ถูกวาดลายอย่างสวยงาม นอกจากนี้ก็ยังมีตุ๊กตาที่จัดแสดงเกี่ยวกับเรื่องเล่าต่างๆ อย่างเช่น มหากาพย์รามเกียรติ์ที่นำเสนอฉากสำคัญของเรื่อง เป็นศึกระหว่างพระและยักษ์ เครื่องศิราภรณ์ถูกทำขึ้นมาอย่างประณีตและยังมีตุ๊กตาที่จำลองการแต่งกายกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆของแต่ละพื้นที่ โดยเฉพาะในประเทศไทยซึ่งมีกลุ่มชาติพันธุ์ถึง 70 กลุ่ม สำหรับอำเภอสันป่าตอง มีกลุ่มชาติพันธุ์หลัก 5 กลุ่มหลักๆ ได้แก่ ไทเขิน ไทยอง ลัวะ และมอญที่จัดแสดงอยู่ให้ดูกัน 

         นอกจากนี้ก็มีตุ๊กตาที่ทำเลียนแบบเครื่องแต่งกายหรือลักษณะของบุคคลชื่อดังต่างประเทศต่างๆมากมายที่จัดแสดงอยู่ ไม่ว่าจะเป็น ญี่ปุ่น แอฟริกา อิสราเอล ประเทศในอาเซียน ประเทศอื่นๆทั่วโลกทำให้แสดงถึงความชอบและความพยายามเก็บสะสมตุ๊กตาเพื่อให้ผู้คนที่ชื่นชอบได้เข้ามาเยี่ยมชม 

            พิพิธภัณฑ์แห่งนี้เป็นพิพิธภัณฑ์ที่มีชื่อเสียงทั้งในและต่างประเทศ โดยที่มีตุ๊กตาพื้นบ้านตุ๊กตาชาติพันธุ์ต่างๆ หรือ ตุ๊กตาที่เกี่ยวข้องกับประเทศไทย จะเป็นผลงานของทางพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ทั้งหมด ตุ๊กตากว่า 50,000 ชิ้นที่ถูกจัดแสดง ทั้งของไทยและต่างประเทศ รอคอยให้นักท่องเที่ยวกลับมาเยี่ยมเยือนอีกครั้ง หลังโควิดส่งผลกระทบอย่างหนัก “ตุ๊กตาทุกตัวมีความเด่นในตัวของมันเอง ดังนั้นตุ๊กตาทุกตัวถือว่าเป็นผลงานชิ้นเอกของที่นี้”

         พื้นที่จัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ เป็นเหมือนที่ที่บอกเล่าเรื่องราวมากมาย เราสามารถรับรู้ได้ผ่านตุ๊กตานับหมื่นจากงานฝีมือที่สวยงามเหล่านี้ เป็นสวรรค์ของคนที่ชื่นชอบตุ๊กตาอย่างแน่นอน ผู้ใหญ่ ค่าเข้าอยู่ที่ 100 บาทต่อคน เด็กหรือนักเรียน 50 บาทต่อคน เวลาเปิดทำการ: 08.00 น. – 17.00 น. ของทุกวัน

แหล่งท่องเที่ยวใกล้เคียง

• Gallery in home ตั้งอยู่ 187 บดงขึ้เหล็ก 2 ตำบล มะขามหลวง อำเภอสันป่าตอง เปิดทุกวันเวลา 08.30 – 18.00 น. เป็นร้านคาเฟ่ที่มีบรรยากาศที่ผ่อนคลาย ติดอยู่กับพิพิธภัณฑ์ตุ๊กตา 

• ทองสิริฟาร์ม ตั้งอยู่ 6  มะขามหลวง 1 ตำบล ทุ่งต้อม อำเภอสันป่าตอง เปิดวันจันทร์-ศุกร์ เวลา 09.00 – 16.00 น. เป็นสถานที่เพาะพันธุ์นกหงส์หยก มีนกหลายตัวมีสีสันมากมาย มีบริการจัดส่งโดยเปิดวันจันทร์-ศุกร์ เวลา 09.00 – 17.00 น.

• วัดมงคล(วัดมะขามหลวง) เป็นประเภทวัด สำนักสงฆ์ ตั้งอยู่ที่ หมู่ 9 บ้านดงขี้เหล็ก ตำบลมะขามหลวง อำเภอสันป่าตอง เปิดทุกวันเวลา 08.00 – 17.00 น. เดิมชาวบ้านเรียกวัดร้างมงคลเพราะเคยเป็นเป็นวัดร้าง แต่ด้วยความศรัทธาของชาวบ้านช่วยกันบูรณะขึ้นใหม่ มีทั้งพระวิหารทรงไทยล้านนา และปูชนียวัตถุ มีพระพุทธรูปปางมารวิชัย ปางสมาธิ พระธาตุจำลอง พระแก้วมรกต พระนาคปรก เนื้อทองแดง พระสิงคห์หนึ่ง พระสิงห์สาม พระอัครสาวก ประทับยืน 2 องค์

• วัดทุ่งปุย(วัดร่องน้ำ) ตั้งอยู่ที่ หมู่ 7 บ้านร่องน้ำ ตำบลมะขามหลวง สิ่งที่น่าสนใจคือมีพระธาตุเจดีย์ศรีทุ่งปุยซึ่งเป็นเจดีย์ที่พบเฉพาะในล้านนา โดยรับเอาอิทธิพลจากวัฒนธรรมอื่นๆเช่น สุโขทัย พุกาม มาผสมผสานกันพัฒนาจนเป็นรูปทรงใหม่ที่ลงตัวและใช้กันแพร่หลาย นอกจากนี้ยังมีศาลาบาตรไว้สำหรับรับเครื่องไทยทานที่พุทธศาสนิกชนนำมาถวายให้เวลา 06.30 – 07.30 น. เพราะมีคนอยู่หนาแน่นจึงทำบุญเลี้ยงพระบ่อยครั้ง

• King Naga secret fishing lake ตั้งอยู่ในตำบล ทุ่งต้อม อำเภอ สันป่าตอง เป็นแคมป์สำหรับตกปลาหายากเพราะเป็นบึงขนาดใหญ่ เหมาะสำหรับผู้ที่ชื่นชอบการตกปลา

• สนามไก่ชน หนุ่มเขลางค์ ตั้งอยู่ ซอย 9 บ้านร่องน้ำ ตำบลมะขุนหวาน เป็นสนามกีฬาที่เอาไก่พันธุ์พื้นเมืองแต่ละซุ้มมาเดิมพันด้วยการต่อสู้หรือจะเลี้ยงเพื่อความสวยงามก็ได้ สนใจสามารถติดต่อโทร. 093-136 8185(อำนาจ)